Gweinyddu Busnes

Agored Cymru yw corff dyfarnu cymwysterau yng Nghymru sy'n arbenigo mewn diwallu anghenion amrywiol dysgwyr, cyflogwyr a chymunedau.

Rydym yn bodoli er mwyn cynnig darpariaeth hyblyg ac ymatebol i helpu dysgwyr o bob oedran a lefel i gyflawni eu potensial.

Mae ein hunedau a’n cymwysterau i gyd yn seiliedig ar gredydau ac yn ddigon hyblyg i ddiwallu anghenion dysgwyr mewn unrhyw sefyllfa - o ysgolion i sefydliadau AB ac o ddysgu troseddwyr i hyfforddiant yn y gweithle.

Gyda dros 20 mlynedd o brofiad o gynllunio dysgu cynhwysol, mae ein tîm o arbenigwyr yn cynnig cymorth i ddatblygu cwricwlwm gyda sicrwydd ansawdd sydd ar gael i bawb.

Fel elusen a menter gymdeithasol rydym yn cydweithio â phartneriaid i sicrhau bod dysgu'n cael yr effaith orau bosib o ran diwallu anghenion amrywiol cymunedau a chyflogwyr yng Nghymru.

Gan ein bod yn gweithio yng Nghymru yn unig, rydym mewn sefyllfa ddelfrydol i ymateb i ofynion ein dysgwyr a’n canolfannau. Mae ein cymwysterau wedi’u cynllunio’n bwrpasol i fodloni anghenion a blaenoriaethau unigolion, cymunedau a chyflogwyr a nodau Cymru fodern.

Rydym yn gweithio er budd Cymru, mae ein tîm ymroddedig o arbenigwyr wedi ymrwymo i hybu’r iaith Gymraeg drwy annog asesu drwy gyfrwng y Gymraeg.

Rydym yn cynnig y cyfle i’n canolfannau cydnabyddedig ddarparu dysgu gydol oes effeithiol, ehangu cyfleoedd a hwyluso dilyniant a datblygiad o fewn y fframweithiau hyfforddi ac addysg presennol.

Bob amser, rydym wedi ymrwymo i ddarparu gwasanaeth ymatebol o safon uchel i’n canolfannau a’n dysgwyr i gyd.

Mae Cymwysterau Agored Cymru:

• ar gael drwy gyfrwng y Gymraeg, gan gynnwys yr ardystiad;
• yn caniatáu achredu unedau sy’n rhan o’r cymhwyster fel cydnabyddiaeth o ddatblygiad proffesiynol parhaus (DPP) heb orfod ennill y cymhwyster llawn;
• yn diwallu anghenion dysgwyr yng Nghymru drwy greu cymwysterau sy'n ymateb yn uniongyrchol i’r agenda Gymreig;
• yn cynnig darpariaeth hyblyg ac ymatebol amrywiol er mwyn helpu dysgwyr i gyflawni eu potensial;
• wedi’u cynllunio i fod yn addas i anghenion a blaenoriaethau unigolion, cymunedau, cyflogwyr a nodau cenedlaethol Cymru fodern;

Cymwysterau gwybodaeth a chymhwysedd wedi’u cyfuno yw’r Diplomâu Gweinyddu Busnes.  Mae hyn yn golygu bod y cymwysterau hyn yn asesu cymwyseddau, sgiliau, gwybodaeth a dealltwriaeth o fewn yr un cymhwyster.

Pwrpas a nod y Diplomâu Gweinyddu Busnes yw rhoi cymhwyster sydd wedi’i achredu’n genedlaethol i ddysgwyr sy’n gweithio mewn swydd gweinyddu busnes (gan gynnwys prentisiaid Gweinyddu Busnes). Mae’r cymwysterau’n rhoi cyfle i ddysgwyr gael cydnabyddiaeth o’u sgiliau mewn ystod eang o ddyletswyddau gweinyddu busnes; e.e. delio ag ymholiadau, prosesu gwybodaeth, trosglwyddo, datrys problemau; a datblygu gwybodaeth a sgiliau mewn gweithgareddau mwy heriol fel datrys cwynion, rheoli perfformiad tîm neu ddatblygu strategaeth cyfryngau cymdeithasol.  Gan fod ystod eang o unedau dewisol wedi’u cynnwys mae modd teilwra’r cymhwyster yn ôl rôl y dysgwr unigol ac anghenion ei gyflogwr.

Mae’r Diplomâu Gweinyddu Busnes hyn hefyd yn elfen allweddol o’r fframweithiau Prentisiaeth Gweinyddu Busnes Lefel 2 a Lefel 3 Instructus Skills sy’n berthnasol yng Nghymru, Lloegr a Gogledd Iwerddon, yn ogystal â gweithredu fel cymwysterau annibynnol.

Er mwyn ennill Diploma mewn gweinyddu Busnes, mae’n rhaid i ddysgwyr ddangos bod ganddyn nhw y sgiliau sy’n hanfodol ar gyfer unigolion sy’n gweithio ym maes gweinyddu busnes. Felly, rhaid iddyn nhw allu cyflawni eu gwaith, neu dasg briodol, yn fedrus. Mae’r cymwysterau hyn yn cael eu hasesu gan ddysgwyr sy’n cyfeirio at dystiolaeth ddilys o’u perfformiad yn y gweithle, gan gynnwys arsylwadau aseswyr, mewn portffolio o dystiolaeth.

Diploma Lefel 2 mewn Gweinyddu Busnes

Nid oes dim gofynion mynediad penodol ar gyfer y cymhwyster hwn. Ond, rhaid i ddysgwyr gael mynediad at amgylchedd gwaith go iawn.

Mae’r cymhwyster hwn yn ddelfrydol ar gyfer dysgwyr 16 oed a hŷn, sydd â rhywfaint o brofiad o weinyddu busnes, sy’n gofyn am gymhwyster sy’n dangos eu bod yn gallu ysgwyddo cyfrifoldebau a chyflawni dyletswyddau fel delio â galwadau o weinyddu busnes a datrys problemau.

I lawer o ddysgwyr, bydd ennill Diploma Gweinyddu Busnes Lefel 2 yn rhoi cydnabyddiaeth ddefnyddiol o’u cymhwysedd proffesiynol, i’w helpu i symud o un swydd i un arall. I eraill, gallai eu paratoi ar gyfer symud ymlaen i ddysgu a hyfforddiant pellach, er enghraifft, gall dysgwyr symud ymlaen o’r Diploma Lefel 2 i’r Diploma Lefel 3 mewn Gweinyddu Busnes a Phrentisiaeth.

Oriau Dysgu dan Arweiniad (GLH): 290 awr

Cyfanswm Amser Cymhwyster (TQT): 450 awr

Diploma Lefel 3 mewn Gweinyddu Busnes

Nid oes gofynion mynediad penodol ar gyfer y cymhwyster hwn, ond mae’n rhaid i ddysgwyr gael mynediad at amgylchedd gwaith go iawn.

Mae’r cymhwyster hwn ar gyfer dysgwyr 16 oed a hŷn sydd â phrofiad sylweddol o weithio mewn swydd gweinyddu busnes, ac sydd angen cymhwyster sy’n cydnabod y sgiliau maen nhw’n eu dangos yn gyson yn eu swydd. 

I lawer o ddysgwyr, bydd ennill Diploma Gweinyddu Busnes Lefel 3 yn rhoi cydnabyddiaeth ddefnyddiol o’u cymhwysedd proffesiynol, i’w helpu i symud o un swydd i un arall, e.e. i rolau goruchwylio a/neu reoli. Mae hefyd yn elfen allweddol o gymhwyster Prentisiaeth Gweinyddu Busnes Lefel 3. I eraill, gallai eu paratoi ar gyfer symud ymlaen i addysg a hyfforddiant pellach.

Oriau Dysgu dan Arweiniad (GLH): 357 awr

Cyfanswm Amser Cymhwyster (TQT): 580 awr

Mae ymgeiswyr yn gallu defnyddio tystiolaeth o achrediad neu brofiad arall a reoleiddir neu nas rheoleiddir (Cydnabod Dysgu Blaenorol (CDB)) a gyflawnwyd o fewn cyfnod o bum mlynedd ar ôl hawlio am y naill gymhwyster Gweinyddu Busnes Agored Cymru neu’r llall.

Os yw’r ymgeisydd yn dymuno defnyddio tystiolaeth o’r fath, rhaid iddo fodloni’r ganolfan bod ei sgiliau neu ei wybodaeth yn gyfredol. I gefnogi hyn, rhaid i ddysgwyr gyflwyno tystiolaeth ddigonol, ddibynadwy a dilys i’r ganolfan er mwyn gallu cadarnhau ei haddasrwydd. Rhaid cadw’r dystiolaeth hon at ddibenion sicrhau ansawdd allanol.

Nid oes cyfyngiad ar y ganran o CDB y gellir ei ddefnyddio.

Dylid ystyried risgiau posib fel iechyd a diogelwch a materion moesol neu gyfreithiol yng nghyswllt pa mor aeddfed yw’r dysgwr a pha mor addas yw'r cymhwyster o ran diwallu anghenion, profiadau, datblygiad a chynnydd y dysgwr.

Rhaid i ddysgwyr fod yn 16 oed neu’n hŷn gan fod angen cyflogaeth ar gyfer asesu.

Rhaid i ddysgwyr gael mynediad at amgylchedd gwaith go iawn. Felly, dylid asesu mynediad i’r cymwysterau hyn yn unigol. Dylai’r meini prawf dethol ar gyfer ymgeisio ystyried cymwysterau academaidd/galwedigaethol presennol pob ymgeisydd, eu profiad a’u diddordeb mewn gweithio yn y sector gweinyddu busnes.

Ar gyfer mynediad i’r cymhwyster lefel 2, argymhellir y bydd gan ddysgwyr o leiaf 3 TGAU neu gymhwyster Cenedlaethol/Canolradd yr Alban, gan gynnwys Mathemateg a Saesneg/Cymraeg (neu gymhwyster cyfatebol).

Ar gyfer y cymhwyster lefel 3, argymhellir y bydd dysgwyr wedi ennill y cymhwyster Lefel 2, neu y byddant yn gallu dangos bod ganddynt y profiad priodol o weithio yn y sector gweinyddu busnes. Byddai disgwyl i ddysgwyr hefyd gael o leiaf 3 TGAU neu gymhwyster Cenedlaethol/Canolradd yr Alban, gan gynnwys Mathemateg a Saesneg/Cymraeg (neu gymhwyster cyfatebol).

Mae’n ddoeth cynnal asesiad cychwynnol ar bob dysgwr bob tro cyn dechrau’r cwrs er mwyn sicrhau bod dysgwyr yn gallu bodloni ei ofynion.

Mae’r cymhwyster hwn ar gael yn Gymraeg ac yn Saesneg i ddechrau. Os oes angen y cymhwyster hwn arnoch mewn iaith arall, cysylltwch ag un o Reolwyr Canolfannau Agored Cymru.

Os ydych chi eisoes yn un o ganolfannau cydnabyddedig Agored Cymru ac yr hoffech gael rhagor o wybodaeth am gynnig y cymwysterau hyn, cysylltwch â’ch Rheolwr Canolfan.

Mae’n rhaid ichi ychwanegu unedau o'r cymhwyster at eich fframwaith - gallwch wneud hyn drwy fynd i wefan Agored Cymru.  I gael canllawiau ar sut i ychwanegu unedau / cymwysterau at eich fframwaith, cliciwch yma.

Os oes gennych chi ddiddordeb mewn cynnig y cymhwyster hwn, ond heb fod yn un o ganolfannau cydnabyddedig Agored Cymru ar hyn o bryd, cysylltwch ag un o’n Rheolwyr Canolfannau i gael arweiniad ar sut i ddod yn ganolfan gydnabyddedig Agored Cymru.

Mae’r cymhwyster hwn ar gael i ganolfannau cydnabyddedig Agored Cymru. Os hoffech ddysgu mwy naill ai am ddod yn ganolfan gydnabyddedig neu am weithio mewn partneriaeth â chanolfan gydnabyddedig, ewch i’r rhan 'Canolfan' ar y wefan neu cysylltwch â Rheolwr Canolfan i gael rhagor o wybodaeth.

Cyfrifoldeb y ganolfan yw rhoi systemau ar waith i sicrhau mai’r person sydd wedi cofrestru ar gymhwyster neu uned ac sy’n cwblhau asesiad yw’r person hwnnw mewn gwirionedd.  Mae’n ofynnol i bob canolfan felly sicrhau bod manylion adnabod pob dysgwr yn cael eu cadarnhau cyn iddynt gyflawni’r cymhwyster, uned ac asesiad.  Mae Agored Cymru yn argymell y canlynol i brofi manylion adnabod dysgwr:

• pasbort dilys (unrhyw genedligrwydd)
• trwydded yrru cerdyn-llun y DU wedi’i llofnodi
• cerdyn gwarant dilys wedi’i gyhoeddi gan luoedd EM neu'r heddlu
• cerdyn adnabod arall â llun arno e.e. cerdyn adnabod gweithiwr, cerdyn adnabod myfyriwr, cerdyn teithio ac ati

Os na all dysgwr ddangos unrhyw un o’r dulliau adnabod ffotograffig uchod, gall canolfan dderbyn math arall o ddull adnabod sy’n cynnwys llofnod, er enghraifft, cerdyn credyd. Gallai dderbyn cadarnhad gan gynrychiolydd trydydd parti, fel rheolwr llinell, rheolwr adnoddau dynol neu oruchwyliwr arholiadau hefyd.   

Dilyniant o Brentisiaethau Lefel 2 mewn Gweinyddu Busnes

Gall prentisiaid sylfaen, gyda chefnogaeth a chyfleoedd yn y gweithle, symud ymlaen i:

• prentisiaeth Lefel 3 mewn Gweinyddu Busnes – llwybrau meddygol, cyfreithiol neu weinyddol cyffredinol
• prentisiaethau lefel 3 eraill fel gweinyddu neu reoli busnes, neu bynciau cysylltiedig gan gynnwys cyllid, technoleg gwybodaeth, gwasanaethau cyhoeddus a busnes manwerthu
• addysg bellach i ymgymryd â chymwysterau rheoli, cysylltiedig â busnes neu gymwysterau eraill.

Dilyniant o Brentisiaethau Lefel 3 mewn Gweinyddu Busnes

Gyda chefnogaeth a chyfleoedd yn y gweithle, gall dysgwyr symud ymlaen i:

• brentisiaeth Uwch Lefel 4 mewn Busnes a Gweinyddu Proffesiynol
• addysg bellach neu uwch i ymgymryd â chymwysterau cysylltiedig â busnes neu gymwysterau eraill, gan gynnwys Graddau Sylfaen mewn meysydd fel busnes, rheoli busnes, a gweinyddu busnes
• amrywiaeth o raglenni busnes a rheoli israddedig
• amrywiaeth o gymwysterau proffesiynol ym myd busnes ar lefel 4 ac uwch.

Mae Agored Cymru wedi ymrwymo i wreiddio ADCDF mewn gweithgareddau dysgu yng Nghymru. Mae ADCDF yn arddel bod gweithgareddau pawb yn gysylltiedig â’i gilydd; bod penderfyniadau a ffordd o fyw dysgwyr yn effeithio ar fywydau pobl eraill ledled y byd.  

Mae integreiddio ADCDF yn y cwricwlwm yn cynnig cyfleoedd i ymarferwyr Dysgu a Datblygu gyflwyno barn ddiduedd ac ymarferol sy'n golygu bod modd i ddysgwyr wneud penderfyniadau gwybodus.   Nid ‘pwnc ychwanegol’ yw ADCDF; dylid ei integreiddio yn holl feysydd y cwricwlwm lle bynnag y bo modd. 

Mae ADCDF yn cynnwys saith thema allweddol sy’n gysylltiedig â’i gilydd:  mae rhagor o wybodaeth ar gael ar wefan Llywodraeth Cymru

Mae awgrym ynghylch y cyfle sydd ym mhob uned i wreiddio amrywiol themâu ADCDF wedi'i gynnwys yn yr uned. Cofiwch mai canllaw yn unig yw hwn – nid ei fwriad yw cyfyngu ar y ffyrdd y gellir ymgorffori ADCDF. 

Mae Safonau Galwedigaethol Cenedlaethol wedi'u nodi ar unedau pan fo hynny’n berthnasol

Mae’r cymwysterau hyn yn cysylltu â’r Safonau Galwedigaethol Cenedlaethol (NOS) mewn Busnes a Gweinyddu (Ionawr 2013), a osodwyd ac a ddyluniwyd gan Skills CFA, y Cyngor Sgiliau Sector ar gyfer y sector. Mae rhagor o fanylion am sut mae’r unedau’n mapio i’r Safonau Galwedigaethol Cenedlaethol ar gael ar wefan Skills CFA: Safonau Busnes a Gweinyddu.

INSTRUCTUS SKILLS (A elwid gynt yn Skills CFA Skills SSC)

Mae gan Instructus Skills gyfrifoldebau am (yn gywir ym Mawrth 2021) y fframweithiau a chymwysterau prentisiaeth seiliedig ar Safonau Galwedigaethol Cenedlaethol (NOS) yn y sgiliau busnes canlynol: Bidio a Thendro, Busnes a Gweinyddu, Ymgynghori a Chymorth Busnes, Canolfan Gyswllt, Gwasanaeth Cwsmeriaid, Menter, Llywodraethu, Adnoddau Dynol a Recriwtio, Cysylltiadau Diwydiannol, Ieithoedd a Gweithio Rhyngddiwylliannol, Rheoli ac Arweinyddiaeth, Marchnata, Cysylltiadau Cyhoeddus, Rheoli Risg a Gwerthu.

Mae Instructus Skills yn datblygu safonau a chymwysterau sy’n rhoi’r arfau i fusnesau hyfforddi eu gweithlu. Mae Instructus Skills yn goruchwylio’r gwaith o ddatblygu ac adolygu’r Safonau Galwedigaethol Cenedlaethol (NOS) ar gyfer y sgiliau busnes uchod. Mae’r NOS yn diffinio’n union beth ydyw, o ran perfformiad a dealltwriaeth, y disgwylir i unigolion ei gyflawni wrth gyflawni swyddogaethau penodol yn y gweithle. Mae’r Safonau Galwedigaethol Cenedlaethol yn hyrwyddo arferion gorau yn y diwydiant ac maent wedi cael eu datblygu gan arbenigwyr sy’n cwmpasu pob sector yn y diwydiant.

Mae gwybodaeth gyfredol am gyllid ar gael ar wefan Cymwysterau yng Nghymru (QiW)

I gael rhagor o wybodaeth am ffioedd gostyngol a chymelliadau, cysylltwch ag un o’n Rheolwyr Canolfan.

Dull asesu sy’n arwain at ddyfarnu credyd yw Cydnabod Dysgu Blaenorol. Mae’n rhaid i aseswyr ystyried a yw Cydnabod Dysgu Blaenorol yn berthnasol i unrhyw ddysgwyr.  Dull asesu yw hwn sy’n ystyried a all dysgwyr ddangos eu bod yn bodloni gofynion asesu uned / rhan o uned a / neu gymhwyster drwy wybodaeth, dealltwriaeth neu sgiliau sydd ganddynt eisoes ac felly nad oes angen iddynt eu datblygu drwy ddilyn cwrs dysgu.

Cliciwch yma i weld y polisi Cydnabod Dysgu Blaenorol am arweiniad pellach.

Rhaid i ganolfannau gofrestru pob dysgwr yn brydlon, mewn ffordd amserol, sy’n briodol i hyd dyddiad dechrau’r cwrs. I gael arweiniad ar gofrestru dysgwyr, cliciwch yma.

Cyflwyno

Rhaid i ganolfannau sicrhau bod cymwysterau'n cael eu cyflwyno mewn modd effeithlon ac effeithiol. Nodwedd hanfodol o ran cyflwyno'n effeithiol yw cynllunio cyrsiau yn drylwyr ac yn fanwl. Mae'n rhaid i ganolfannau allu dangos bod ganddyn nhw broses fewnol gadarn ar gyfer dylunio, datblygu a chyflwyno cyrsiau cydlynol.

Un o nodweddion allweddol nifer o'n cymwysterau yw'r hyblygrwydd maen nhw'n ei gynnig i ganolfannau eu rhoi yn eu cyd-destun i fodloni anghenion penodol eu dysgwyr. Mae'r hyblygrwydd hwn yn hyrwyddo ymgysylltiad cadarn â dysgwyr, a phrofiadau dysgu ystyrlon.

Dylai canolfannau sicrhau bod cynlluniau gwaith a chynlluniau gwersi manwl ar waith sy'n ystyried pob agwedd ar fanyleb y cymhwyster. Dylai'r rhain gynnwys manylion y strategaethau a'r adnoddau sy'n angenrheidiol ar gyfer addysgu, ac asesiadau sy'n bodloni anghenion dysgwyr.

Mae'n rhaid i ddulliau addysgu a dysgu fod yn gyson â chyd-destun, lefel ac amodau'r cymhwyster, ac mae'n rhaid iddyn nhw gael eu dylunio i gynnwys, ysgogi a chymell dysgwyr.

Asesu

Mae'n rhaid i asesiadau sydd wedi cael eu creu gan ganolfannau fodloni manyleb y cymhwyster. Mae'n rhaid i asesiadau alluogi'r asesydd i wahaniaethu'n gywir ac yn gyson rhwng y lefelau cyrhaeddiad mae'r dysgwyr wedi'u dangos. Dim ond deunydd sydd wedi dod o'r wybodaeth, y sgiliau a'r ddealltwriaeth yn y fanyleb sydd i'w gynnwys yn yr asesiad, ac mae'n rhaid i lefel y galw fod yn gyson.

Mae'n rhaid i asesiad wneud y canlynol:

• sicrhau ei fod yn bosib i ddysgwyr ddangos i ba raddau mae ganddyn nhw'r wybodaeth, y sgiliau a'r ddealltwriaeth sy'n angenrheidiol ar gyfer y cymhwyster
• galluogi i ddysgwr sy'n meddu ar yr wybodaeth, y sgiliau a'r ddealltwriaeth angenrheidiol gyrraedd y lefel cyrhaeddiad sydd wedi'i nodi
• bod yn addas i'r diben, yn ddilys ac yn briodol i'r wybodaeth, y sgiliau a'r ddealltwriaeth sy'n cael eu mesur
• gwahaniaethu'n effeithiol rhwng dysgwyr (ar sail yr wybodaeth, y sgiliau a'r ddealltwriaeth sy'n cael eu hasesu)
• mesur yr wybodaeth, y sgiliau a'r ddealltwriaeth y maent i fod i'w mesur yn gywir

Mae'n ofynnol i ganolfannau sicrhau bod yr asesiadau sydd wedi cael eu creu gan ganolfannau yn cael eu hadolygu, a'u diwygio os oes angen, i sicrhau eu bod yn parhau i fod yn addas i'r diben, er enghraifft, drwy adlewyrchu gofynion, arfer da neu ddeddfwriaeth newydd.

Bydd rhai cymwysterau a'u hunedau yn rhagnodi'r dulliau asesu sydd i'w defnyddio. Bydd y dulliau hyn wedi'u nodi mewn unedau unigol

Lle nad yw'r dulliau wedi cael eu rhagnodi, dylai canolfannau ddefnyddio amrywiaeth o ddulliau asesu i asesu dysgwyr gan y bydd hyn yn galluogi dysgwyr i ddangos eu gwybodaeth a/neu eu cymhwysedd. Y peth pwysicaf yw bod y dulliau asesu yn briodol ar gyfer y canlyniad a fwriedir.

Mae'n rhaid i ganolfannau gadw at ofynion asesu Agored Cymru wrth ddarparu cymwysterau, uned neu unedau.

I gael arweiniad ar asesu, cyfeiriwch at Canllawiau ar Asesu Agored Cymru.

Mae’n rhaid i aseswyr:

• fod â phrofiad cyfredol a/neu berthnasol ym maes asesu;
• fod wedi ymgymryd â hyfforddiant perthnasol os yn newydd i asesu (gweler y wefan ar gyfer cyrsiau Cyflwyniad i Asesu Agored Cymru);
• fod â gwybodaeth dda am ofynion asesu Agored Cymru a dealltwriaeth dda ohonynt;
• fod yn gyfarwydd â lefel y cymhwyster a'i uned(au);
• fod â gwybodaeth dda am y pwnc a dealltwriaeth a/neu brofiad o'r uned(au)/cymhwyster neu gymwysterau sy'n cael eu hasesu.

Oni nodir hynny yng nghanllawiau’r cymhwyster neu ym manyleb yr uned, ar hyn o bryd nid oes yn rhaid i aseswyr gael cymhwyster asesu ffurfiol* i asesu unedau a / neu gymwysterau Agored Cymru. Er hynny, mae Agored Cymru yn argymell yn gryf bod aseswyr yn gweithio tuag at ennill achrediad ffurfiol (e.e. Tystysgrif Lefel 3 mewn Asesu Cyrhaeddiad Galwedigaethol).  Hefyd, mae Agored Cymru yn argymell yn gryf bod aseswyr yn mynychu hyfforddiant Cyflwyniad i Asesu Agored Cymru.

Gofynion Penodol o ran Aseswyr

Prif gyfrifoldeb asesydd yw asesu perfformiad dysgwyr mewn ystod o dasgau a sicrhau bod y dystiolaeth a gyflwynir gan y dysgwr yn bodloni gofynion y meini prawf asesu.

Mae’n bwysig bod asesydd yn gallu adnabod cymhwysedd galwedigaethol fel y nodir yn y safon genedlaethol. Felly, mae angen i aseswyr feddu ar ddealltwriaeth drylwyr o arferion asesu a sicrhau ansawdd, yn ogystal â dealltwriaeth dechnegol fanwl sy’n ymwneud â’r cymwysterau y maent yn asesu dysgwyr ar eu cyfer.

TYSTIOLAETH O GYMHWYSEDD GALWEDIGAETHOL

Prif bwrpas y cymwysterau hyn yw asesu cymhwysedd galwedigaethol dysgwyr, sef eu gallu i ddefnyddio eu holl sgiliau a’u gwybodaeth i gyflawni tasgau’n effeithiol, fel bod disgwyliadau cyflogwyr a chwsmeriaid yn cael eu bodloni.

Felly, rhaid i ddysgwyr gael eu hasesu yn y gweithle mewn ffordd gyfannol gan aseswyr sy’n dechnegol gymwys. Yno, byddant yn cyflawni tasgau gwaith sy’n rhoi cyfleoedd iddynt gynhyrchu tystiolaeth i ddangos bod y Safonau Galwedigaethol Cenedlaethol yn y cymhwyster wedi’u bodloni. Bydd Agored Cymru yn monitro canolfannau cymeradwy i sicrhau bod dysgwyr yn cynhyrchu tystiolaeth o dasgau a gwblhawyd yn y gweithle. Rhaid i’r gweithle fod y dewis cyntaf ar gyfer lleoliad yr asesu bob amser.

Felly, rhaid i ddysgwyr:

• gynhyrchu tystiolaeth o berfformiad i ddangos eu bod yn bodloni canlyniadau dysgu’r unedau yn gyson
• cynhyrchu tystiolaeth sy’n deillio o waith a wneir yn eu gweithle arferol
• darparu tystiolaeth o’r gweithle sy’n cwmpasu cyfnod o 4 mis o leiaf (16 wythnos).

Dylai gwybodaeth am yr unedau a’r canlyniadau dysgu ‘rhaid i’r dysgwr eu deall’ yn unig gael ei dangos yn ddelfrydol drwy dystiolaeth o’r gweithle; fodd bynnag, gellir dangos tystiolaeth o’r unedau hyn drwy ddefnyddio dulliau asesu dilys, fel cwestiynau llafar, aseiniadau, profion ysgrifenedig ac ati.

Strategaeth asesu ar gyfer unedau gweinyddu busnes sy’n seiliedig ar gymhwysedd-gwybodaeth

Mae’r strategaeth asesu Instrutus Skills yn darparu egwyddorion a chanllawiau ar gyfer asesu cymwysterau sy’n seiliedig ar gymhwysedd ym maes Gweinyddu Busnes, Gwasanaeth i Gwsmeriaid a Rheolaeth ac Arweinyddiaeth yng Nghymru, Lloegr, yr Alban a Gogledd Iwerddon.

http://www.skillscfa.org/images/pdfs/PLTS/Skills-CFA-Assessment-Strategy.pdf

Bydd Agored Cymru yn monitro canolfannau cymeradwy i sicrhau bod dysgwyr yn cynhyrchu tystiolaeth o dasgau a gwblhawyd yn y gweithle, ac yn bodloni gofynion strategaeth asesu Instructus Skills.

Mae egwyddorion Instructus Skills yn ychwanegol at y meini prawf generig y mae’n rhaid i bob sefydliad dyfarnu eu bodloni er mwyn darparu cymwysterau, fel sy’n ofynnol gan y rheoleiddwyr cymwysterau (Ofqual, Cymwysterau Cymru a/neu Achrediad SQA).

Tystiolaeth o Berfformiad yn y Gweithle

• dylai tystiolaeth o gymhwysedd galwedigaethol pob uned cymhwysedd, ar unrhyw lefel, gael ei chynhyrchu a’i chasglu drwy berfformiad o dan amodau’r gweithle. Mae hyn yn cynnwys canlyniadau dysgu seiliedig ar wybodaeth a meini prawf asesu’r unedau cymhwysedd.
• yr amodau hyn fyddai’r rhai sy’n nodweddiadol o weithle arferol y dysgwr. Dylai’r dystiolaeth a gesglir o dan yr amodau hyn hefyd fod mor naturiol â phosibl.  Derbynnir nad oes gan bob gweithiwr yr un amodau yn y gweithle ac felly ni ellir cael amodau asesu sy’n union yr un fath ar gyfer pob dysgwr. Fodd bynnag, rhaid i aseswyr sicrhau, cyn belled ag y bo modd, dylai’r amodau asesu fod yr un amodau mae dysgwyr yn gweithio oddi tanynt fel arfer.

Efelychiadau

Gellir defnyddio efelychiad ar gyfer pob uned sy'n seiliedig ar gymhwysedd Gweinyddu Busnes Lefel 1 ('rhaid i'r dysgwr allu'). Rhaid i efelychiad gael ei wneud mewn 'amgylchedd gwaith realistig' (RWE). Mae RWE yn “amgylchedd sy’n efelychu’r nodweddion allweddol y mae’r sgil sydd i’w hasesu yn cael ei defnyddio fel arfer”. Rhaid i RWE ddarparu amodau yr un fath â’r amgylchedd gwaith arferol o ddydd i ddydd, gydag ystod debyg o ofynion, pwysau a gofynion ar gyfer gweithio’n gost-effeithiol.

Gellir cynhyrchu tystiolaeth drwy efelychiad mewn amgylchiadau eithriadol yn unig. Yr amgylchiadau eithriadol, lle mae efelychiad yn bosibl, yw’r sefyllfaoedd hynny nad ydynt yn digwydd yn naturiol neu’n rhwydd, fel ymateb i argyfyngau.

Pan fydd efelychiad yn cael ei ddefnyddio ar gyfer unedau Lefel 2 ac uwch, dim ond rhan fach o’r dystiolaeth ar gyfer y cymhwyster ddylai hynny fod.

Canllawiau Amgylchedd Gweithio Realistig

Mae’n hanfodol bod sefydliadau sy’n dymuno gweithredu RWE yn gweithredu mewn amgylchedd sy’n adlewyrchu lleoliad gwaith go iawn. Bydd hyn yn sicrhau y bydd unrhyw gymhwysedd a gyflawnir yn y modd hwn yn cael ei gynnal mewn cyflogaeth go iawn.

Er mwyn cynnal yr asesiad mewn RWE, rhaid bodloni’r canllawiau canlynol:

• rheolir RWE fel sefyllfa waith go iawn
• rhaid cynnal asesiadau o dan bwysau busnes realistig
• dylid cwblhau’r holl wasanaethau a gyflawnir mewn ffordd, ac o fewn amserlen, sy’n dderbyniol mewn sefydliadau busnes
• rhaid disgwyl i ddysgwyr gyflawni swmp o waith sy’n debyg i arferion busnes arferol
• mae’n rhaid i’r amrywiaeth o wasanaethau, cynhyrchion, offer, deunyddiau a chyfarpar y mae’r dysgwyr yn eu defnyddio fod yn gyfredol ac ar gael
• rhaid ystyried unrhyw ddeddfwriaeth neu reoliadau mewn perthynas â'r math o waith sy'n cael ei wneud
• rhaid i ddysgwyr gael cyfrifoldebau yn y gweithle i’w galluogi i fodloni gofynion yr unedau
• mae canfyddiadau cwsmeriaid o RWE yn debyg i’r hyn a geir yn y sefyllfa waith sy’n cael ei chynrychioli

• rhaid i ddysgwyr ddangos bod eu cynhyrchiant yn adlewyrchu’r rheini sydd yn y sefyllfa waith sy’n cael ei chynrychioli.

Mae’n rhaid i ganolfannau weithredu a chynnal system sicrhau ansawdd mewnol effeithiol. Mae dilysu mewnol yn rhan hanfodol o system sicrhau ansawdd, yn arbennig os nad oes asesiad cyfunol (diwedd cwrs) allanol fel arholiad neu brawf ar-lein ar gael.

Nid yw Agored Cymru yn gorfodi proses ddilysu mewnol benodol ar ganolfannau, ond disgwylir i ganolfannau roi gwiriadau dilysu mewnol effeithiol ar waith i gadarnhau bod y broses asesu (h.y. o’r gwaith cynllunio cyn y cwrs i ddyfarnu credyd) yn addas ar gyfer y diben ac yn cael ei gweithredu’n gywir, yn deg ac yn gyson ac i'r safon a fynnir. 

Mae’n rhaid i ganolfannau gadw at ofynion sicrhau ansawdd Agored Cymru wrth ddilysu unrhyw uned(au) o gymwysterau yn fewnol.

Mae'n rhaid i swyddogion sicrhau ansawdd mewnol:

• fod â phrofiad cyfredol a/neu berthnasol ym maes asesu a dilysu mewnol;
• fod wedi ymgymryd â hyfforddiant perthnasol os yn newydd i sicrhau ansawdd mewnol (gweler y wefan ar gyfer cyrsiau Cyflwyniad i Ddilysu Mewnol Agored Cymru);
• fod â gwybodaeth dda am ofynion dilysu mewnol Agored Cymru a dealltwriaeth dda ohonynt.
• fod â gwybodaeth a dealltwriaeth dda o unedau a chymwysterau Agored Cymru yn y sector maent wedi’i ddewis. 
• fod yn gyfarwydd â lefel yr uned(au) / y cymhwyster neu'r cymwysterau sy’n cael eu darparu;

Oni nodir hynny yng nghanllawiau’r cymhwyster neu ym meini prawf yr uned*, ar hyn o bryd nid oes yn rhaid i ddilyswyr mewnol gael cymhwyster dilysu mewnol ffurfiol i ddilysu unedau a / neu gymwysterau Agored Cymru yn fewnol.  Ond, mae Agored Cymru yn argymell yn gryf bod dilyswyr mewnol yn gweithio tuag at achrediad ffurfiol (e.e Agored Cymru - Tystysgrif Lefel 4 mewn Arwain y gwaith o Sicrhau Ansawdd Mewnol Arferion a Phrosesau Asesu). Hefyd, mae Agored Cymru yn argymell yn gryf bod aseswyr yn mynychu hyfforddiant Cyflwyniad i Asesu Agored Cymru. Mae'r dyddiadau y cynhelir digwyddiadau hyfforddi wedi'u nodi yma.

Ni chaiff dilyswyr mewnol ddilysu eu deunyddiau asesu eu hunain yn fewnol, eu tasgau na’u penderfyniadau asesu.   Felly, mae Agored Cymru yn argymell bod sgiliau dilysu mewnol y tîm cyfan yn cael eu datblygu.  Mae hyn yn rhoi mwy o hyblygrwydd i'r ganolfan ac yn osgoi dibynnu gormod ar unrhyw berson unigol.

* Mae rhai gofynion penodol yn berthnasol i rai cymwysterau ac y mae’n rhaid eu bodloni er mwyn i diwtoriaid / aseswyr allu darparu ac asesu'r cymhwyster.Edrychwch ar y canllawiau sy’n berthnasol i'r cymhwyster i gadarnhau bod eich tiwtoriaid / aseswyr yn gallu bodloni'r gofynion hyn.Mewn rhai achosion, rhaid rhoi tystiolaeth o brofiad / cymhwyster y tiwtor / aseswr i Agored Cymru cyn darparu'r cymhwyster.

Mae’n rhaid i ganolfannau gadw at ofynion asesu Agored Cymru wrth ddarparu cymwysterau, neu unrhyw uned/unedau sy’n rhan o gymwysterau.

I gael canllawiau ar ddilysu mewnol edrychwch ar Canllawiau ar Ddilysu Mewnol  Agored Cymru.

Rhaid i’r Swyddog Sicrhau Ansawdd Mewnol (IQA) fod yn gymwys yn y pwnc y maent yn sicrhau ansawdd ynddo, a hynny ar lefel y cymhwyster neu uwch.

Mae’r dull hwn yn rhan o strategaeth CASS Agored Cymru sy’n sicrhau bod digon o reolaethau ar waith pan fydd asesiad yn cael ei farcio gan ganolfan (Amod H2).

Mae Agored Cymru yn gosod ei holl gymwysterau mewn ‘bandiau risg’. Mae bandiau risg cymwysterau yn bwydo i mewn i’r system rheoli risg, sy’n cael ei ‘bwysoli’ yn unol â hynny.

Wrth bennu band risg ar gyfer cymhwyster, mae Agored Cymru yn ystyried y canlynol:

• lluniad pob cymhwyster
• unrhyw safonau proffesiynol sy’n berthnasol i’r cymhwyster
• unrhyw dystiolaeth sy’n gysylltiedig â’r sector a/neu’r cymhwyster sy’n awgrymu y gallai fod angen dull gweithredu CASS penodol.

Agored Cymru sy’n penderfynu ar y dull mwyaf priodol o weithredu CASS ar gyfer pob un o’i gymwysterau er mwyn sicrhau bod y gofynion sylfaenol rheoleiddiol yn cael eu bodloni’n llawn. Bydd pob canolfan sy’n cynnig ac yn asesu cymwysterau Agored Cymru yn cael Adolygiad Blynyddol o Ganolfannau.

Agored Cymru is confident that this will give additional assurance to sector specific bodies and protect the integrity of the qualification(s), creating better outcomes for learners.

Efallai y bydd angen newid asesiad er mwyn addasu ar gyfer anghenion dysgwr unigol neu grŵp bach o ddysgwyr. Gall hyn fod er mwyn ymateb i anabledd neu anhawster sydd gan y dysgwr sy'n golygu bod y dysgwr dan anfantais sylweddol yn y broses asesu.   Ni ddylai addasiadau rhesymol i’r broses asesu effeithio ar natur ddarllenadwy na dilysrwydd canlyniadau'r asesiad a rhaid iddynt fod mor drylwyr â'r dulliau asesu a ddefnyddir ar gyfer dysgwyr eraill.   Rhaid cofnodi pob asesiad rhesymol a chael sêl bendith y dilysydd mewnol cyn ei ddefnyddio. 

Mewn rhai achosion efallai y bydd angen ystyried defnyddio ystyriaethau arbennig wrth wneud addasiadau ar gyfer dysgwr neu grŵp o ddysgwyr fel rhan o'r broses asesu.  Gellir gwneud hyn os bydd amgylchiadau sydd y tu hwnt i reolaeth y dysgwr yn effeithio ar ei berfformiad mewn asesiad e.e. salwch personol diweddar, damwain, profedigaeth, tarfu difrifol yn ystod yr asesiad neu os bydd y dysgwr wedi methu cyflawni rhan o'r asesiad oherwydd amgylchiadau y tu hwnt i'w reolaeth.  Rhaid cofnodi unrhyw ystyriaethau arbennig a rhaid i'r dilysydd mewnol eu cymeradwyo cyn eu defnyddio.

Mae’n rhaid i aseswyr gofio na ddylai addasiadau rhesymol a / neu ystyriaethau arbennig roi mantais annheg i'r dysgwr. Mae’n rhaid i ganlyniad y dysgwr adlewyrchu ei gyrhaeddiad yn yr asesiad ac nid, o reidrwydd, ei gyrhaeddiad posib.

I gael arweiniad pellach ar y mathau o addasiadau rhesymol a / neu ystyriaethau arbennig y gellir eu defnyddio a'r broses sydd i'w dilyn, edrychwch ar Bolisi Addasiadau Rhesymol i Broses Asesu Agored Cymru a Pholisi Ystyriaethau Arbennig ar gyfer Asesu Agored Cymru. 

Mae’n rhaid i ganolfannau gadw'r holl dystiolaeth sy’n berthnasol i ddysgwyr a’u cofnodion asesu yn ddiogel er mwyn sicrhau eu bod ar gael ar gyfer digwyddiadau sicrhau ansawdd allanol a digwyddiadau safoni rhanbarthol.  Mae cofnodion asesu diweddar sy’n cael eu cadw'n ddiogel hefyd yn helpu i leddfu ar y risg o gamymarfer wrth asesu, neu broblemau a allai godi os bydd yr aseswr yn gadael yn ystod y cwrs.  

Mae’n rhaid i ganolfannau wneud y canlynol:

a) cadw cofnodion asesu yn ddiogel;

b) cadw cofnodion am gyrhaeddiad dysgwr sy’n gyfoes, sy'n cael eu hadolygu yn rheolaidd ac sydd wedi’u tracio’n gywir;

c) sicrhau bod yr holl dystiolaeth ddiweddaraf am ddysgwyr ar gael ar gyfer sicrhau ansawdd allanol;

Yn ogystal, yn unol â gofynion Agored Cymru a gofynion rheoleiddio, mae’n rhaid i Ganolfannau gadw digon o dystiolaeth am waith dysgwyr, penderfyniadau asesu a chofnodion dilysu mewnol i alluogi monitro safonau dros gyfnod o amser. I gael arweiniad pellach, edrychwch ar Polisi Cadw Deunyddiau AsesuAgored Cymru.

Fel canolfan gydnabyddedig Agored Cymru, disgwylir i chi fynychu gweithdai Safoni. Mae'r gweithdai yn cynnig cyfle i chi gwrdd â chydweithwyr proffesiynol ym maes asesu a sicrhau ansawdd gyda'r nod o ddatblygu dealltwriaeth ar y cyd o safonau Agored Cymru ac i rannu arbenigedd ac ymarfer blaenllaw.

Mae’r gweithdai safoni yn sesiynau rhyngweithiol a chefnogol lle byddwch yn edrych ar enghreifftiau o ddefnyddiau asesu a thystiolaeth dysgwyr ac yn gwneud penderfyniadau ynglŷn â’r canlynol:

• a yw'r deunyddiau asesu'n ddilys ac yn addas ar gyfer y diben;
• a yw tystiolaeth y dysgwr yn ddilys, yn ddibynadwy ac yn ddigonol;
• a yw'r arferion asesu a’r broses sicrwydd ansawdd mewnol yn effeithiol ac yn deg;
• a yw safonau yn gyson ar draws canolfannau;
• a oes modd cymharu safonau dros gyfnod o amser;
• a yw'r sampl yn cynnwys unrhyw arferion blaenllaw.

I gael y wybodaeth ddiweddaraf am weithdai safoni Agored Cymru, edrychwch ar ein gwefan, sef http://www.agored.cymru/Digwyddiadau/Safoni

Bydd Tystysgrifau ar gael o fewn Safonau Gwasanaeth.